Wat vooraf ging: de buurman Giorgio heeft ontdekt dat zijn septic tank lekt en niet te repareren is.
Het is tweeëndertig graden in de schaduw en we zitten in de tuin van Marco te wachten op het middagwindje, als Giorgio aan komt lopen.
Voor Annarita zijn Marco en Diana, zijn vrouw, nog steeds nuovi arrivati, nieuwkomers. Ik vraag me wel eens af hoe ze ons dan omschrijft. Marco en Diana wonen “pas” vijfentwintig jaar in Casigno. Hij is een Napolitano en zij komt uit de Abruzzo. Voor ze dit huis kochten hebben ze tien jaar in Bologna gewoond. Het zijn dus toch nog steeds een beetje gente di città, stadsmensen. Misschien heeft Giorgio er daarom voor gekozen Marco en mij als eerste deelgenoot te maken van zijn bevindingen. Hoopt hij op gelijkgestemde geesten? Hij heeft navraag gedaan, bij een bevriende geometra, een geologo en het blijkt dat hij zelfs iemand kent die bij de Hera werkt.
‘Abbiamo un problema, we hebben een probleem.’ Giorgio blijft staan bij het tuinhek. Marco nodigt hem uit om binnen te komen en loopt de keuken in om een fles Pignoletto en een extra glas te pakken, terwijl ik een stoel bijtrek. Giorgio kijkt zenuwachtig naar Nina, de Duitse herder van Marco, maar besluit dan toch het risico te nemen. Nina rent op hem af en begint enthousiast zijn hand te likken.
Ik geniet van de koude bubbels, terwijl Marco probeert Nina van Giorgio weg te houden. Die schraapt zijn keel en steekt van wal. Hij heeft dus overal navraag gedaan. Eigenlijk zou de Hera, het waterbedrijf, samen met de commune, de gemeente, moeten zorgen voor de verwerking van het rioolwater. Maar de Hera geeft prioriteit aan gebieden met vijfduizend inwoners of meer. Onze gemeente, Grizzana Morandi, heeft nog geen 3900 inwoners en de borgo misschien zestig in totaal.
Dus heeft Giorgio met zijn geometra* gesproken én, hij pauzeert even voor het hoge woord eruit komt, ‘non siamo a norma’.
A norma, conform, wij voldoen niet aan de geldende wettelijke regelgeving. Giorgio kijkt alsof hij een handgranaat onder het tafeltje heeft gegooid, die ieder moment af kan gaan. Marco neemt een slok en ik eet twee pinda’s. We halen nog net onze schouders niet op, dat zou onbeleefd zijn en dus heel erg on-Italiaans.
Sinds de verbouwing van ons eerste huis hier weet ik alles van ‘a norma’, als het gaat over verbouwen en afvoer. Voor zover dat ten minste mogelijk is.
“Officieel” moeten alle huizen die niet op het riool zijn aangesloten sinds een jaar of tien het water scheiden. Er moet een afvoer zijn voor: acqua nera, wc-water, acqua grigia, douche en keukenwater en acqua bianca, regenwater. Die moeten vervolgens met verschillende filters, vetvangers en Imhoffs worden gereinigd, voor je het water mag lozen. Een Imhoff blijkt overigens een moderne septic tank te zijn. Als je loost in de buurt van open water wordt het allemaal nog iets ingewikkelder.
Van de woningen in Grizzana Morandi is waarschijnlijk één procent a norma en dat is een hoge schatting. Officieel zou de gemeente deze regel moeten handhaven, maar …, je voelt hem aankomen, hoe dan? Alle huishoudens dwingen een nieuw systeem aan te leggen en ze daarmee op serieus hoge kosten te jagen? Daar maakt een verkozen burgemeester zich niet populair mee. Bovendien ontbreken het apparaat en de mensen, om dit überhaupt te controleren. Het tweede probleem zijn de oude borgi, zoals de onze. In de meeste is de aanleg van al die losse systemen helemaal niet mogelijk want, geen ruimte voor. Dat zou dus centraal geregeld moeten worden. Daar zou dus, zou je zeggen, een taak voor de gemeente liggen…
Gelukkig zegt Giorgio dat laatste niet, anders hadden Marco en ik het moeilijk gehad ons lachen in te houden en dat zou dan weer heel onbeleefd en on-Italiaans zijn geweest.
Natuurlijk zijn we niet a norma hier, maar Giorgio heeft wél een probleem.
Op het moment dat je iets verandert aan je afvoersysteem, binnen of buiten het huis, moet je namelijk een pratica, een vergunningsaanvraag, indienen. In die pratica, moet alles wél a norma zijn, anders wordt hij niet goedgekeurd. Voor het vervangen van zijn lekkende Fossa biologica heeft Giorgio officieel een pratica nodig en dat betekent dat hij een heel nieuw systeem aan moet leggen, niet alleen buiten, maar ook binnenshuis. Hij wil met alle bewoners van de borgo naar de gemeente en het liefst direct naar de Sindaco, de burgemeester, om het probleem daar neer te leggen waar het volgens Giorgio thuishoort.
‘Abbiamo un problema, wij hebben een probleem.’ Iedere Nederlander zou direct reageren met: “Nee hoor, jij hebt een probleem”. Maar in de tuin schenkt Marco de glazen nog een keer vol. Hij proeft een kans. ‘Heb je gezien hoe het stuk straat en tuin daar,’ hij wijst naar de voorkant van zijn huis, ‘verzakt is en de muur overhelt? Dat komt omdat daar een afvoerbuis loopt waarop waarschijnlijk vijf huizen zijn aangesloten. Het is wel mijn grond.’ Giorgio knikt, de verzakking is ook niet te missen. ‘Als we toch met de sindaco gaan praten over de fognatura, moeten we het daar zeker ook over hebben.’ Giorgio kan alleen maar instemmen.
Wordt vervolgd
* Over de Geometra, oorspronkelijk de landmeetkundige, valt een boekwerk vol te schrijven. Laat ik hier volstaan met de vaststelling dat een geometra onmisbaar is bij alles wat met huis en/of grond te maken heeft: aan- en verkoop, verbouwingen, aanpassingen, wijzigingen van bestemming, enzovoort,. Hij of zij is de enige die hopelijk een beetje de weg kent in de regelgeving en de lokale en regionale voorschriften. Een goede geometra is goud waard, een slechte is een recept voor rampspoed.